THỜI HIỆU KHỞI KIỆN TRONG VỤ ÁN TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI
Tranh chấp đất đai là một trong những loại vụ án phổ biến và phức tạp nhất, liên quan trực tiếp đến tài sản có giá trị lớn của cá nhân và doanh nghiệp. Việc hiểu rõ về thời hiệu khởi kiện không chỉ giúp các bên chủ động trong việc bảo vệ quyền lợi của mình mà còn là yếu tố then chốt quyết định đến khả năng được Tòa án chấp nhận giải quyết vụ án.
Bài viết này, Công ty Luật TNHH Hồng Chuyên sẽ làm rõ các quy định pháp luật về thời hiệu khởi kiện trong tranh chấp đất đai, giúp quý khách hàng có cái nhìn toàn diện và chuẩn bị tốt nhất cho quá trình giải quyết tranh chấp.
1/ TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI LÀ GÌ?
Khái niệm về tranh chấp đất đai theo quy định tại khoản 47 Điều 3 Luật đất đai 2024 được quy định như sau:
“Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai”.
Theo quy định trên thì tranh chấp đất đai có phạm vi rất rộng, gồm nhiều loại tranh chấp khác nhau phát sinh trong quan hệ đất đai (quan hệ pháp luật do pháp luật đất đai điều chỉnh)
Tranh chấp đất đai theo quy định trên có phạm vi rất rộng (tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực đất đai). Tuy nhiên, nếu chỉ căn cứ theo quy định trên sẽ rất khó trong việc áp dụng pháp luật, nhất là khi xác định thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp đất đai.
Để xác định chính xác về thơi hiệu khởi kiện trong vụ án tranh chấp đất đai cần phải xác định các quan hệ tranh chấp liên quan tới đất đai. Vì mỗi quan hệ tranh chấp khác nhau sẽ có cách xác định thời hiện khởi kiện khác nhau.
II/ CÁC LOẠI TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI PHỔ BIẾN HIỆN NAY
Hiện nay có 3 loại tranh chấp đất đai phổ biến bao gồm:
2.1. Tranh chấp về quyền sử dụng đất và ranh giới đất:
– Tranh chấp về ranh giới đất là mâu thuẫn giữa các chủ sử dụng đất liền kề về vị trí, phạm vi hoặc giới hạn của thửa đất, thường phát sinh do sai sót trong đo đạc, cắm mốc, thay đổi ranh giới, hoặc hành vi lấn chiếm đất đai của nhau. Loại tranh chấp này thường do một bên tự ý thay đổi ranh giới hoặc hai bên không xác định được với nhau về ranh giới, một số trường hợp chiếm luôn diện tích đất của người khác
– Tranh chấp đòi lại quyền sử dụng đất: Đây là dạng tranh chấp khi một bên yêu cầu lấy lại quyền sử dụng đất hoặc tài sản gắn liền với đất, có nguồn gốc thuộc quyền sở hữu của họ hoặc người thân của họ trong quá khứ mà đã cho người khác mượn.
2.2. Tranh chấp về quyền và nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất.
– Tranh chấp về Hợp đồng dân sự là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất. Tranh chấp này có thể là yêu cầu thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng, công nhận hiệu lực của hợp đồng, tuyên bố giao dịch dân sự vô hiệu…
– Tranh chấp về bồi thường khi nhà nước thu hồi đất: Tranh chấp này xảy ra khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án của nhà nước nhưng do chính sách bồi thường, hỗ trợ chưa được thỏa đáng hoặc phù hợp với nguyện vọng của người đang sử dụng đất.
– Tranh chấp về mục đích sử dụng đất: xảy ra khi các bên không thống nhất được với nhau về mục đích sử dụng đất.
2.3. Tranh chấp liên quan tới đất:
– Tranh chấp về Thừa kế: Mâu thuẫn giữa những người thừa kế về việc phân chia quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.
– Tranh chấp về tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân, sau thời kì hôn nhân hoặc xảy ra khi ly hôn liên quan tới quyền sử dụng đất.
III/ THỜI HIỆU KHỞI KIỆN ĐỐI VỚI CÁC LOẠI TRANH CHẤP ĐẤT ĐAI
Thời hiệu khởi kiện là gì: Theo quy định tại khoản 3 Điều 150 Bộ luật dân sự quy định:
“Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện”.
Tuy nhiên, không phải tranh chấp đất đai nào cũng áp dụng thời hiệu khởi kiện để xác định còn hay mất quyền khởi kiện. Mỗi loại tranh chấp đất đai sẽ có thời hiệu khởi kiện khác nhau, cũng có những tranh chấp đất đai sẽ không áp dụng thời hiệu khởi kiện.
3.1. Đối với tranh chấp về quyền sử dụng đất và ranh giới đất.
Điều 155 Bộ luật hình sự quy định một số trường hợp không áp dụng thời hiệu khởi kiện trong đó tại khoản 3 của Điều luật này quy định không áp dụng thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của luật đất đai.
Như vậy tranh chấp về quyền sử dụng đất và tranh chấp ranh giới thửa đất liền kề thuộc các trường hợp tranh chấp quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai nên không áp dụng thời hiệu khởi kiện để giải quyết tranh chấp, hay nói cách khác thời hạn giải quyết tranh chấp là vĩnh viễn, không bị giới hạn bởi một mốc thời gian cụ thể.
Tuy nhiên đối với loại tranh chấp này có một lưu ý như sau:
Khoản 2 Điều 235 Luật Đất đai 2024 quy định:
“Trước khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai quy định tại Điều 236 của Luật này, các bên tranh chấp phải thực hiện hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp”.
Khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP quy định:
“Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai năm 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.”
Như vậy, Từ các căn cứ nêu trên thì đối với tranh chấp quyền sử dụng đất và ranh giới đất bắt buộc phải hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất trước khi thực hiện thủ tục khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
3.2. Tranh chấp về quyền và nghĩa vụ phát sinh trong quá trình sử dụng đất
– Đối với tranh chấp dân sự phát sinh từ giao dịch dân sự (hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất, hợp đồng thuê quyền sử dụng đất, hợp đồng thuê lại quyền sử dụng đất): Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm (Căn cứ Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015)
– Đối với tranh chấp liên quan tới bồi thường về đất khi nhà nước thu hồi đất: Đối với loại tranh chấp này phải xác định theo thủ tục hành chính do tính chất của loại tranh chấp này thường liên quan tới các cơ quan hành chính nhà nước. Thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp về quyết định hành chính, hành vi hành chính liên quan đến thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định, hành vi đó. Thời hiệu này được quy định trong Luật Tố tụng hành chính 2015 và áp dụng khi người sử dụng đất muốn yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án hành chính. Tuy nhiên đối với loại tranh chấp này có nhiều luật, nghị định, văn bản hướng dẫn liên quan nên Luật Hồng Chuyên sẽ phân tích rõ hơn tới bạn đọc tại bài viết khác.
3.3. Tranh chấp liên quan tới đất:
– Tranh chấp về Thừa kế: Căn cứ Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thời hiệu thừa kế như sau:
“1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế.”
Tuy nhiên, Để xác định chính xác thời hiệu khởi kiện của một vụ án thừa kế còn phải áp dụng các thông tư, nghị định, pháp lệnh liên quan. Để xác định được thời hiệu khởi kiện thì phải xác định được thời điểm mở thừa kế, trên cơ sở đó mới có thể áp dụng đúng quy định của pháp luật. Vì mỗi thời kì quy định pháp luật lại khác nhau
– Tranh chấp về tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân, sau thời kỳ hôn nhân hoặc xảy ra khi ly hôn liên quan tới quyền sử dụng đất: Đối với những tài sản chung chưa phân chia thì họ vẫn là đồng chủ sở hữu mặc dù họ không còn là vợ chồng. Khi có yêu cầu tiếp tục chia tài sản chung sau khi đã ly hôn thì vụ án chia tài sản vẫn là vụ án hôn nhân và gia đình vì vẫn phải chia theo các điều 95, 96, 97, 98, 99 Luật Hôn nhân và gia đình chứ không phải chỉ chia theo các quy định về sở hữu chung của Bộ luật Dân sự. Về thời hiệu khởi kiện: Không có hạn chế về thời hiệu chia tài sản chung.
LÝ DO KHÁCH HÀNG TIN TƯỞNG LUẬT HỒNG CHUYÊN:
- Chuyên môn hóa: Mỗi luật sư trong chúng tôi đều chuyên sâu trong từng lĩnh vực cụ thể, từ tranh tụng hình sự đến các vụ kiện dân sự, bảo vệ quyền lợi của khách hàng ở mọi cấp độ tòa án.
- Chiến lược rõ ràng và minh bạch: Chúng tôi xây dựng chiến lược rõ ràng ngay từ ban đầu, không có bất kỳ sự mập mờ nào. Khách hàng luôn nắm rõ quy trình và tiến độ vụ án.
- Tính bảo mật tuyệt đối: Tất cả thông tin và tài liệu liên quan đến vụ án của bạn sẽ được chúng tôi bảo mật tuyệt đối, không tiết lộ ra ngoài.
CAM KẾT CỦA CHÚNG TÔI:
- Hỗ trợ tối đa: Từ khi tiếp nhận vụ án cho đến khi kết thúc, bạn sẽ luôn nhận được sự hỗ trợ, tư vấn và giải quyết nhanh chóng từ chúng tôi.
- Kết quả tốt nhất: Chúng tôi luôn hướng đến việc đạt được kết quả có lợi nhất cho bạn, bảo vệ quyền lợi của bạn trong mọi tình huống.
Luật Hồng Chuyên cam kết xử lý hồ sơ nhanh gọn – đúng luật – bảo mật tuyệt đối.
📌 Tư vấn miễn phí – Giải quyết nhanh
📌 Hỗ trợ trọn gói – Không phát sinh chi phí
📌 Bảo mật tuyệt đối – Thủ tục đơn giản
Hãy để chúng tôi đồng hành giúp bạn bước qua giai đoạn khó khăn một cách nhẹ nhàng nhất!
LIÊN HỆ NGAY ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN MIỄN PHÍ!
Hãy để chúng tôi giúp bạn vượt qua thử thách pháp lý. Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí và bắt đầu hành trình bảo vệ quyền lợi của bạn!
CÔNG TY LUẬT TNHH HỒNG CHUYÊN VÀ CỘNG SỰ
Trụ sở chính: 5A Ngách 41 Ngõ 172 Phố Đại Từ, Phường Đại Kim, Quận Hoàng Mai, TP Hà Nội.
Văn phòng giao dịch: Tầng 6, Ô32-V5A Khu đô thị mới Văn Phú, phường Phú La, quận Hà Đông, Tp. Hà Nội.
Hotline: 0975.626.616 hoặc 0973.555.962
Email: congtyluathongchuyen@gmail.com
Web: luathongchuyen.com
