PHÂN BIỆT TỘI PHẠM VÀ VI PHẠM HÀNH CHÍNH – NHỮNG ĐIỂM CẦN BIẾT
Trong quá trình tư vấn pháp lý, chúng tôi nhận thấy nhiều cá nhân và tổ chức vẫn còn nhầm lẫn giữa khái niệm tội phạm và vi phạm hành chính. Dù cả hai đều là hành vi vi phạm pháp luật và có thể bị xử lý bằng các chế tài của Nhà nước, nhưng về bản chất, tính chất, mức độ nguy hiểm và hậu quả pháp lý là hoàn toàn khác nhau. Bài viết dưới đây của Luật Hồng Chuyên sẽ giúp Quý khách hàng hiểu rõ hơn để có cách nhìn đúng đắn và ứng xử phù hợp khi gặp tình huống liên quan.
I/ KHÁI NIỆM
Khái niệm Tội phạm
Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, được quy định tại khoản 1, Điều 8 Bộ luật Hình sự 2015, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm đến các quan hệ xã hội được pháp luật hình sự bảo vệ.
Những hành vi tuy có dấu hiệu của tội phạm nhưng tính chất nguy hiểm cho xã hội không đáng kể thì không phải là tội phạm và được xử lý bằng các biện pháp khác.
– Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội được quy định trong Bộ luật Hình sự, tội phạm được phân thành 04 loại sau đây:
- Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định đối với tội ấy là phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 03 năm;
- Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định đối với tội ấy là từ trên 03 năm tù đến 07 năm tù;
- Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù;
- Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật Hình sự quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
– Tội phạm do pháp nhân thương mại thực hiện được phân loại căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội theo quy định tại khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự và quy định tương ứng đối với các tội phạm được quy định tại Điều 76 Bộ luật Hình sự.
Khái niệm Vi phạm hành chính
Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính (theo khoản 1, Điều 2 Luật xử lý vi phạm hành chính 2013).
Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính bao gồm:
- Mọi vi phạm hành chính phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời và phải bị xử lý nghiêm minh, mọi hậu quả do vi phạm hành chính gây ra phải được khắc phục theo đúng quy định của pháp luật;
- Việc xử phạt vi phạm hành chính được tiến hành nhanh chóng, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng quy định của pháp luật;
- Việc xử phạt vi phạm hành chính phải căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng;
- Chỉ xử phạt vi phạm hành chính khi có hành vi vi phạm hành chính do pháp luật quy định.
Một hành vi vi phạm hành chính chỉ bị xử phạt một lần.
Nhiều người cùng thực hiện một hành vi vi phạm hành chính thì mỗi người vi phạm đều bị xử phạt về hành vi vi phạm hành chính đó.
Một người thực hiện nhiều hành vi vi phạm hành chính hoặc vi phạm hành chính nhiều lần thì bị xử phạt về từng hành vi vi phạm, trừ trường hợp hành vi vi phạm hành chính nhiều lần được Chính phủ quy định là tình tiết tăng nặng;
– Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm chứng minh vi phạm hành chính. Cá nhân, tổ chức bị xử phạt có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh mình không vi phạm hành chính;
– Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
(Khoản 1 Điều 3 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, được sửa đổi 2020)
II/ TIÊU CHÍ PHÂN BIỆT
Tiêu chí | Tội phạm | Vi phạm hành chính |
Cơ sở pháp lý | Bộ luật Hình sự | Luật xử lý vi phạm hành chính và các văn bản chuyên ngành |
Tính chất, mức độ nguy hiểm | Nguy hiểm cho xã hội ở mức độ cao | Nguy hiểm cho xã hội ở mức độ thấp hơn |
Chủ thể xử lý | Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án | Cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền |
Chế tài áp dụng | Trách nhiệm hình sự: tù, cải tạo, tử hình,… | Xử phạt hành chính: phạt tiền, cảnh cáo, tịch thu, đình chỉ,… |
Hậu quả pháp lý | Có án tích, ảnh hưởng lâu dài đến lý lịch và quyền lợi công dân | Không để lại án tích |
III/ VÍ DỤ MINH HỌA
- Một người trộm cắp tài sản trị giá 5 triệu đồng trở lên có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 173 Bộ luật Hình sự – đây là tội phạm.
- Một người đi xe máy không đội mũ bảo hiểm, vượt đèn đỏ hay kinh doanh không đăng ký… sẽ bị xử lý vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật chuyên ngành như giao thông đường bộ hoặc thương mại.
IV/ VÌ SAO CẦN PHÂN BIỆT RÕ?
Việc phân biệt đúng giữa tội phạm và vi phạm hành chính có ý nghĩa quan trọng:
- Bảo vệ quyền lợi cá nhân: Tránh bị xử lý sai hình thức, sai thẩm quyền.
- Định hướng xử lý đúng: Giúp các bên liên quan biết cách khiếu nại, tố giác, hay tự bảo vệ mình hợp pháp.
- Phòng ngừa rủi ro pháp lý: Đặc biệt quan trọng với doanh nghiệp, tránh để hành vi vi phạm hành chính lặp lại nhiều lần và bị chuyển hóa thành tội phạm.
V/ LỜI KHUYÊN TỪ LUẬT SƯ
Nếu bạn, người thân hoặc doanh nghiệp của bạn đang gặp rắc rối pháp lý và chưa rõ hành vi đang bị xử lý là tội phạm hay vi phạm hành chính, hãy liên hệ ngay với đội ngũ luật sư của Luật Hồng Chuyên để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. Việc hiểu đúng bản chất pháp lý của vấn đề là bước đầu tiên để bảo vệ quyền lợi của bạn một cách tốt nhất.
LIÊN HỆ NGAY VỚI LUẬT HỒNG CHUYÊN ĐỂ ĐƯỢC HỖ TRỢ!
LUẬT HỒNG CHUYÊN – DỊCH VỤ TƯ VẤN PHÁP LUẬT HÌNH SỰ UY TÍN
Hotline: 0975.626.616 hoặc 0973.555.962
Bạn muốn nhận được sự tư vấn của Luật sư về Hình sự? Hãy liên hệ với chúng tôi!
Luật Hồng Chuyên cam kết xử lý hồ sơ nhanh gọn – đúng luật – bảo mật tuyệt đối.
📌 Tư vấn miễn phí – Giải quyết nhanh
📌 Hỗ trợ trọn gói – Không phát sinh chi phí
📌 Bảo mật tuyệt đối – Thủ tục đơn giản
Hãy để chúng tôi đồng hành giúp bạn bước qua giai đoạn khó khăn một cách nhẹ nhàng nhất!
CÔNG TY LUẬT TNHH HỒNG CHUYÊN VÀ CỘNG SỰ
Trụ sở chính: 5A Ngách 41 Ngõ 172 Phố Đại Từ, Phường Đại Kim, Quận Hoàng Mai, TP Hà Nội.
Văn phòng giao dịch: Tầng 6, Ô32-V5A Khu đô thị mới Văn Phú, phường Phú La, quận Hà Đông, Tp. Hà Nội.
Hotline: 0975.626.616 hoặc 0973.555.962
Email: congtyluathongchuyen@gmail.com
Web: luathongchuyen.com